Rozwój emocjonalny » Inteligencja emocjonalna u dzieci

Inteligencja emocjonalna u dzieci

Cechy emocjonalne są istotne dla powodzenia w życiu. Dlatego już w wieku przedszkolnym warto rozwijać aspekty inteligencji emocjonalnej.

Termin „inteligencja emocjonalna” po raz pierwszy użyty został w 1990 roku przez amerykańskich psychologów. Stosowano go dla określenia cech emocjonalnych, które wydają się ważne dla osiągnięcia sukcesu. Są nimi:

• empatia – zdolność odczuwania stanów emocjonalnych innej osoby,

• umiejętność wyrażania i rozumienia uczuć,

• umiejętność kontrolowania własnych emocji, np. złości,

• niezależność,

• umiejętność dostosowania się do zmian,

• zdolność budzenia sympatii,

• umiejętność rozwiązywania problemów międzyludzkich,

• wytrwałość,

• przyjazny stosunek do ludzi i świata,

• okazywanie szacunku innym,

• asertywność.

Ważną publikacją, która przyczyniła się do rozpowszechnienia koncepcji inteligencji emocjonalnej na całym świecie była książka Daniela Golemana, doktora nauk humanistycznych i wykładowcy Harvarda.

„Inteligencja emocjonalna” została wydana w 1995 roku. Szybko stała się światowym bestsellerem. Goleman stara się odpowiedzieć w niej na pytanie, dlaczego zdolni i odnoszący sukcesy w szkole uczniowie stają się tylko przeciętnymi pracownikami. Według autora książki, sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu, lecz także od współczynnika inteligencji emocjonalnej.

Inteligencję emocjonalną, możemy rozwijać już u dzieci w wieku przedszkolnym. Jej problematyka wiąże się z czterema obszarami tematycznymi:

• rozwojem etycznym,

• empatią i troską o innych ludzi,

• uczciwością i moralnością,

• zdolnością rozwiązywania problemów.
  
  
  

Rozwój etyczny to umiejętności dotyczące moralności, odróżnianie zachowania dobrego od złego, zdolność opieki nad innymi i dzielenia się, uprzejmość. Rozwój etyczny obejmuje także odczuwanie różnych emocji: wstydu, poczucia winy, gniewu w obliczu łamania zasad moralnych.

Empatia i troska o innych ludzi związana jest ze zdolnością do miłości. Zdolność do odczuwania emocji innych i troska to dwie najważniejsze cechy kształtujące rozwój moralny dziecka.

Uczciwość i moralność. Wraz z wiekiem dzieci zaczynają rozróżniać i stopniować rodzaje kłamstw, pewne z nich uznając za gorsze. Dziecko przedszkolne najczęściej ucieka się do kłamstwa, aby ukryć, że coś mu nie wyszło lub jeszcze czegoś nie potrafi. Kłamie, gdy chce zwrócić na siebie uwagę i gdy bojąc się konsekwencji, chce uniknąć odpowiedzialności. Dopiero w wieku czterech lat dzieci zaczynają rozumieć, że oszustwo jest czymś złym.

Rozwiązywanie problemów to nabywanie umiejętności alternatywnego widzenia i określania zdarzeń. O ile wcześniej zaprezentowane obszary nie są dla większości rodziców i nauczycieli problematyką nieznaną, to właśnie „rozwiązywanie problemów” należy zaprezentować szerzej. Każdy z nas, tak jak i dziecko, spotyka się codziennie z sytuacjami, w których musi opanowywać wzburzenie, bronić się przed fałszywymi zarzutami, czy niespodziewanym atakiem w różnej formie. Nasze doświadczenie nabyte w okresie całego życia pomaga nam w radzeniu sobie w takich sytuacjach i rozwiązywaniu konfliktów. Czasem jednak sytuacja przerasta nas i stajemy się bezradni „jak dzieci”.

Dla dziecka, które dopiero poznaje i gromadzi pierwsze doświadczenia w zakresie zachowań i stosunków społecznych, radzenie sobie z problemami i ich rozwiązywanie jest zadaniem znacznie trudniejszym niż dla nas - dorosłych. Jeśli dziecko spotka się z sytuacją trudną, a nie poznało sposobów rozwiązywania międzyludzkich konfliktów, zachowa się tak, jak radzi mu jego intuicja, zgodnie ze swoimi osobistymi cechami. W skrajnych przypadkach może odwołać się do przemocy i zaatakować chcąc bronić swoich racji. Jeśli takie zachowania będą przynosiły rozwiązanie problemu, mogą się utrwalić. Staną się sposobem rozwiązywania konfliktów i trudno będzie te przyzwyczajenia zmienić. Mogą wówczas stać się balastem utrudniającym osiągnięcie powodzenia i sukcesów w życiu. Dlatego też, podobnie jak uczymy małe dzieci chodzić i wykonywać wszystkie inne ważne czynności, powinniśmy również uczyć je rozwiązywania problemów.