Warto dzieciom czytać

Właśnie rozpoczynają się wakacje i będziemy mieć dla naszych dzieci trochę więcej czasu. Na pewno większość czasu spędzimy na świeżym powietrzu, ciesząc się ładną pogodą. Chciałabym zachęcić Państwa do zabrania na zaplanowany urlop ciekawej lektury dla naszych maluchów.

Myślę, że wakacje to świetny czas na wspólne czytanie, np. podczas poobiedniego odpoczynku, czy przed snem po emocjonującym dniu zabaw. Okazji do wspólnego czytania znajdzie się na pewno wiele.

Głośne czytanie małym dzieciom przynosi im wiele korzyści na każdym etapie rozwoju.

Warto czytać dziecku jeszcze nie narodzonemu – w tzw. wieku prenatalnym. W trzecim trymestrze ciąży dziecko zaczyna reagować na bodźce dźwiękowe – co oznacza, że zaczyna słyszeć. Słyszy zarówno dźwięki płynące z ciała mamy – przykładowo bicie jej serca, oraz dźwięki docierające do niego z zewnątrz, np. głosy rodziców, muzykę czy inne odgłosy, które towarzyszą naszemu codziennemu życiu.

To zmysł słuchu jako pierwszy spośród wszystkich zmysłów jest tak różnorodnie stymulowany. Można obrazowo powiedzieć, że niemowlę w łonie matki jest jak gąbka chłonąca informacje i otaczające je dźwięki.

Niemowlę najpierw poznaje głos mamy i taty, a dopiero później, już po narodzinach, będzie mogło uruchomić pozostałe zmysły, by za ich pomocą poznać swoich rodziców. Od tych pierwszych chwil po wkroczeniu w świat dźwięków dziecko tworzy wzorzec prawidłowej mowy. Warto więc rozmawiać z nienarodzonym maluszkiem oraz czytać mu książki.

Czytanie na głos niemowlakowi, który szczęśliwie przyszedł na świat stymuluje rozwój jego mózgu. Zanim małe dziecko nauczy się mówić – najpierw uczy się rozumieć mowę, czyli tworzy tzw. słownik bierny. Ta prawidłowość jest związana w kolejnością dojrzewania poszczególnych ośrodków w mózgu odpowiedzialnych za rozumienie oraz artykułowanie mowy. Nauka mowy rozpoczyna się więc tak naprawdę od momentu kiedy niemowlę zaczyna być otaczane mową.

Książki są dla najmłodszych źródłem nowych doświadczeń językowych – ubogacają tak bierny (rozumienie), jak i czynny (mowa) słownik dziecka, poszerzając wiedzę o świecie i pomagając w ten sposób odnosić sukcesy w przedszkolu i w szkole. Czytanie pomaga także w przezwyciężaniu dysleksji.

Głośne czytanie kilkulatkowi:

• rozbudza w nim ciekawość świata,
• pozwala wraz z bohaterami opowiadań przeżywać niezwykłe przygody, rozwijając wrażliwą wyobraźnię dziecka,
• uczy myślenia i poprawia koncentrację uwagi,
• jako forma wspólnego spędzania czasu pogłębia więzi łączące rodziców i dzieci, oraz zapewnia emocjonalny rozwój dziecka,
• wzmacnia poczucie własnej wartości dziecka, pomaga zrozumieć siebie i innych,
• uczy wartości moralnych, pomaga rodzicom w osiąganiu sukcesów wychowawczych,
• kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy na całe życie,
• a także zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputera, będąc źródłem atrakcyjnego sposobu na spędzenie czasu.

Wspólne czytanie z nastolatkiem pomoże mu pokonać wiele problemów związanych z okresem dorastania, zawsze będąc okazją do rozmowy o nich z najbliższymi.

Zastanawiając się nad tym, czym powinna charakteryzować się lektura odpowiednia dla najmłodszych, warto wziąć pod uwagę czy wybrana książka:

• jest ciekawa dla dziecka,
• jest napisana lub tłumaczona poprawną i ładną polszczyzną – język jakim jest ona napisana jest przez dziecko przyswajany jako wzór mowy,
• treść i ilustracje są dostosowane do wrażliwości dziecka,
• promuje pozytywne wzorce postępowania,
• uczy szacunku wobec dziecka, ludzi, innych istot, prawa,
• buduje pozytywny stosunek do świata oraz wiarę w siebie.

Książki, które czytamy najmłodszym mają duży wpływ na kształtowanie się ich obrazu świata oraz budowanie własnego ja. Ważne więc, by książka była sprzymierzeńcem Rodziców w ich wychowawczej pracy, wspierała a czasem pomagała także rozwiązywać trudne problemy.

Wzory zachowań bohaterów bajkowych są przyjmowane przez najmłodszych bezkrytycznie – często możemy zaobserwować, że nasz maluch odtwarza zachowanie ulubionej postaci bajkowej. Dzieci szybko uczą się poprzez przykład – naśladując. Oczywiście ważne jest więc, aby mogły uczyć się na dobrych wzorcach.

Czytanie razem z dzieckiem ma jeszcze tę wielką zaletę, że uczymy kilkulatka, że książki są źródłem wiedzy, że warto po nie sięgać – jednym słowem: kształtujemy u dzieci pozytywny nawyk czytelniczy.

W pierwszych książeczkach dla najmłodszych przeważają rysunki a im dziecko starsze, tym więcej zawierają one tekstu – można powiedzieć, że książki rosną wraz z dziećmi :-)

Chciałabym szczególnie polecić wszystkim lubiącym czytać Rodzicom i Dzieciom książeczki, które możemy czytać razem. Takie właśnie są bajki, gdzie w tekst pisany włączone są ilustracje zastępujące poszczególne słowa – „odczytanie” ich jest zadaniem dla najmłodszego czytelnika. Dobrze by było, gdyby pod rysunkiem był umieszczony podpis – wtedy dziecko zapamiętuje jednocześnie obraz graficzny słowa, a więc uczy się czytać globalnie.

Przykładem historyjki z rysunkami, którą możemy czytać już z 2-latkiem, może być krótki tekst o uwielbianych przez dzieci Przyjaciołach ze Stumilowego Lasu:

Naprawdę wspólne czytanie przynosi dzieciom wiele radości i pokazuje im, że ta sztuka nie jest wcale trudna. Kilkulatki interesują się literkami, wciąż chcą wiedzieć co tu lub tam jest napisane – wspólnie przecież żyjemy w świecie, który wręcz zalewa nas ogromem tekstów pisanych, a ilość informacji i wiedzy rośnie lawinowo.

Opowiadania z rysunkami wspomagają naturalne zainteresowania dziecka czytaniem w tym najbardziej wrażliwym okresie rozwojowym. Kształtują też pozytywny obraz siebie: dziecko czytając wraz z rodzicem może wykorzystać swoją wiedzę, przekonać się, jak wiele już potrafi i tym chętniej będzie uczyło się i poznawało nowe pojęcia. Wreszcie: wspólne czytanie jest formą spędzenia czasu z dzieckiem. A umacnianie więzi między rodzicami a dziećmi przynosi zarówno „korzyści natychmiastowe” jak i procentuje na przyszłość.

Agnieszka Sadowska - www.berek.pl